Standaardkarakter cao en toch een persoonlijke toeslag na overgang onderneming

Wat is een standaard cao?

Een standaard cao is een cao waarvan niet mag worden afgeweken, ook niet ten positieve voor de werknemer. Dit geldt voor onderwerpen die in de cao zijn geregeld. Een van de cao afwijkende afspraak is op grond van de wet nietig.

Hoe zit dit dan als na een overgang van onderneming de verkrijgende partij is gehouden de geldende standaard cao na te komen, maar de overgenomen medewerkers een hoger loon hebben? Er gelden immers dwingendrechtelijke regels dat arbeidsvoorwaarden van een werknemer bij een overgang van onderneming in de zin van de wet moeten worden overgenomen en nagekomen door de verkrijgende werkgever.

Kantonrechter Utrecht 5 februari 2025

In een zaak bij de Kantonrechter Utrecht op 5 februari 2025 stond de vraag centraal of werkgever aan werknemer na een overgang van onderneming een persoonlijke toelage mocht toekennen om het verschil tussen het cao-loon en het laatstverdiende loon te compenseren. Deze toelage werd geleidelijk afgebouwd met elke tredeverhoging. 

Persoonlijke toeslag en afbouwregeling geldig?

De werknemer was van oordeel dat de toeslag niet mocht worden afgebouwd, omdat dit in strijd zou zijn met de dwingendrechtelijke wetgeving die de rechten van werknemers bij een overgang van onderneming beschermt. De werkgever vond juist dat depersoonlijke toeslag in strijd was met het standaardkarakter van de cao en dat er daarom moest worden afgebouwd.

Volgens de rechter doet het standaardkarakter van de cao niet af aan de verplichting op grond van overgang van onderneming en dus acht de rechter de toeslag rechtsgeldig. De afbouwregeling (loonstijgingen op grond van de cao in mindering brengen op de toeslag) is volgens de rechter niet verboden, gezien het standaardkarakter van de cao van de verkrijger. Werknemer ontving immers als gevolg van de toekenning van de persoonlijke toeslag na de overgang van onderneming per saldo hetzelfde loon als de werknemer eerder ontving en hij is dit loon daarna ook blijven ontvangen. De werkgever mag dus de salarisverhoging van de eigen cao toepassen, maar tegelijkertijd de toeslag verlagen.

De kantonrechter merkt nog nadrukkelijk op dat uitsluitend de bestaande arbeidsvoorwaarden ten tijde van de overgang van onderneming gehandhaafd moeten worden.

De motivering van de kantonrechter is als volgt:

“Zijn totale salaris steeg na 1 januari 2014 weliswaar niet met de cao-loonsverhogingen, maar deze cao-loonsverhogingen had hij in de oude situatie bij [bedrijf 1] ook niet gehad, omdat bij [bedrijf 1] deze cao niet gold. [eiser] heeft sinds de overname steeds het salaris behouden dat hij bij [bedrijf 1] verdiende. Het afbouwbeding is daarom niet in strijd met artikel 7:663 BW en richtlijn 2001/23. Na het beëindigen van de afbouwregeling, krijgt [eiser] de gebruikelijke cao-verhogingen. Het toepassen van de cao-loonsverhogingen over zijn totale salaris zou, zonder afbouw van de persoonlijke toeslag, afbreuk hebben gedaan aan het standaardkarakter van de cao. Gezien het standaardkarakter van de cao acht de kantontrechter – anders dan [eiser] heeft betoogd – de toepassing van de afbouwregeling ook niet naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar.”.