Update Wet DBA

De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) vervangt sinds 2016 de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie). De wet DBA is bedoeld om zowel aan de opdrachtnemer en aan de opdrachtgever meer duidelijkheid te geven over de relatie die wordt aangegaan.

Minimister Koolmees heeft op 21 september 2021 het volgende laten weten over de Wet DBA: (1) de pilot met de webmodule is stop gezet en (2) de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) zal niet worden gehandhaafd tot de formatie van het nieuwe kabinet rond is (tenzij kwaadwillendheid).

Het volgende is voor de praktijk wel nog altijd relevant.

Rechtspraak

De Hoge Raad heeft op 6 november 2020 geoordeeld dat de partijbedoeling niet van belang is voor de vraag of de overeengekomen rechten en verplichtingen kwalificeren als een arbeidsovereenkomst. In de uitlegfase is de partijbedoeling nog wel relevant.

Verder heeft de Rechtbank Amsterdam op 13 september 2021 in de ‘Uber-zaak’ een interessante uitspraak gedaan.

Uber-zaak

De meest relevante feiten:

• Uber biedt aan taxichauffeurs de mogelijkheid om via het Uber platform (‘zelfstandig Uber Partner) actief te zijn op de bel- en bestelmarkt.
• De chauffeurs moeten zich aanmelden op de website of de Uberapp.
• De chauffeurs moeten zelf beschikken over een chauffeurskaart en een ondernemersvergunning.
• Ze melden zich in persoon via de Uberapp aan en rijden met een eigen personenauto.
• Uber krijgt een percentage van de ritprijs.
• Standpunt FNV: er is sprake van een arbeidsovereenkomst en de cao Taxivervoer is van toepassing.
• Standpunt Uber: slechts technologiebedrijf met platform waarop gebruikers met elkaar in contact kunnen komen.
• De chauffeurs kunnen zich alleen bij Uber aanmelden via de Uberapp en de voorwaarden staan vast. Deze kunnen eenzijdig door Uber aangepast worden.
• De Uberapp bepaalt welke chauffeur een rit (als eerste) aangeboden krijgt.
• De chauffeurs hebben geen invloed op de ritprijs, de tarieven stelt Uber vast.
• Chauffeurs krijgen een rating en worden dus beoordeeld (kan invloed hebben op de aangeboden ritten).
• Geen ondernemersvrijheid. Als een chauffeur ritten regelmatig weigert kan dat leiden tot uitsluiting van het gebruik van de app.
• Uber beslist over een oplossing bij klachten van klanten.
  

Oordeel van de rechter: er bestaat een arbeidsovereenkomst tussen Uber en de chauffeurs waarop de Cao Taxivervoer van toepassing is.

Checklist

Hieronder een checklist op hoofdlijnen die u kunt gebruiken voor de kwalificatie van de overeenkomst: is er sprake van een arbeidsovereenkomst of opdrachtovereenkomst?

1. Ten aanzien van de arbeid

• Mag de zelfstandige zich laten vervangen bij de uitvoering van de werkzaamheden en gebeurt dit in de praktijk weleens? Ofwel: is persoonlijke arbeid vereist? N.B. een derde mag geweigerd worden op basis van objectieve kwalificaties.
• Is het toegestaan, en gebeurt dit in de praktijk ook, dat de zelfstandige meerdere opdrachtgevers heeft?
  
  2. Ten aanzien van het loon/de vergoeding

• Factureert de zelfstandige vanuit een eigen onderneming (bij voorkeur een B.V.) met eigen KvK inschrijving? Met BTW?
• Betrof het een vast bedrag per maand of een bedrag per uur waarbij niet wordt gefactureerd als de werkzaamheden niet zijn verricht (dus niet bij ziekte en vakantie)?
• Heeft er onderhandeling plaatsgevonden over het tarief (eigen ondernemerschap)?
• Geen afdracht van loonheffing en sociale premies?
• Is er omzetbelasting afgedragen en heeft de zelfstandige zich ook richting de Belastingdienst als zelfstandige aangemerkt?
• Er zijn nooit loonstroken opgemaakt en/of jaaropgaven en dit is ook nooit opgevraagd.
  
  3. Ten aanzien van het gezag

• Heeft de zelfstandige een eigen arbeidsongeschiktheids- en aansprakelijkheidsverzekering?
• Er worden geen vakantiedagen aangevraagd en/of opgenomen.
• De zelfstandige bepaalt waar en wanneer de werkzaamheden worden uitgevoerd. Het resultaat is leidend.
• Er wordt niet gewerkt met de bedrijfsmiddelen van de opdrachtgever.
• De zelfstandige is vrij in de wijze waarop de werkzaamheden inhoudelijk worden verricht.
• Er worden geen functionerings- en beoordelingsgesprekken gevoerd.
• Er wordt geen pensioen afgedragen.
• De zelfstandige presenteert zich naar buiten toe als eigen ondernemer/ onafhankelijk.

Deze checklist waarin een aantal relevante uitgangspunten is opgenomen, helpt bij de beoordeling of sprake is van een arbeidsovereenkomst of een overeenkomst van opdracht. Aan deze checklist c.q. relevante gezichtspunten – gebaseerd op rechtspraak – kunnen uiteraard geen rechten worden ontleend. Wij adviseren om gebruik te maken van goede overeenkomsten en ook feitelijk uitvoering te geven aan de gemaakte afspraken.